Để ổn định sinh trưởng và năng suất lâu dài cho vườn cà phê, sau khi trồng mới hoặc tái canh trong hai đến ba năm đầu cần phải lưu ý các công việc sau đây:
Cố định cây
– Cà phê mới trồng chưa có đủ đai rừng và che bóng trong hai năm đầu cần dùng cọc gỗ , tre cắm xiên ở hướng ngược chiều của cây khi có gió mạnh và cách gốc cà phê khoảng 10 cm. Buộc cố định cây cà phê vào cọc bằng các loại dây mềm.
– Duy trì cọc cố định cây cà phê trong 2 năm đầu giúp cây không bị lay gốc và thân cây mọc thẳng.
Trồng dặm
– Thường xuyên kiểm tra vườn cây trong 2 tháng đầu, kịp thời trồng dặm lại những cây bị chết, cây sinh trưởng kém… để đảm bảo mật độ vườn cây đồng đều ngay trong năm thứ 2, phải tranh thủ dặm xong trước khi kết thúc mùa mưa hai tháng.
– Vào thời kỳ cao điểm của mùa khô năm sau, các cây vàng lá và phát triển kém là hầu hết có rễ cọc bị xoắn hoặc không phát triển cần cuốc bỏ đi và chuẩn bị hố trồng như năm trước để trồng lại cây khác vào đầu mùa mưa.
Quản lý cỏ dại
– Trong giai đoạn KTCB, cà phê chưa giao tán, chỉ làm cỏ sạch dọc theo hàng cà phê với chiều rộng ngang mép lá của tán cà phê, giữa hai hàng cà phê nên gieo các cây họ đậu để tăng thu nhập và tăng độ phì cho đất. Nếu vì lý do nào đó mà không gieo được đậu thì chừa lại băng cỏ giữa hai hàng cà phê để chống xói mòn và giữ ẩm cho đất, các băng cỏ này được cắt thường xuyên trước khi ra hoa.
– Trong giai đoạn cà phê kinh doanh nên dùng máy cắt cỏ trên toàn bộ diện tích, cắt thường xuyên khoảng 2 đến 3 tháng 1 lần vào mùa mưa, mùa khô lúc nào thấy cỏ tốt và sắp nở hoa thì cắt, chỉ làm sạch quanh tán cà phê trước khi bón phân. Không nên làm sạch cỏ trên toàn bộ diện tích.
* Lưu ý: Đất có độ dốc trên 15 độ cần phải tạo bậc thang dần, công việc này được thực hiện từ khi đào hố, chuẩn bị đất trồng và suốt trong quá trình chăm sóc làm cỏ cà phê. Mỗi lần làm cỏ cần dùng thân cỏ, cành cây cứng…. xếp thành hàng về phía dưới, rồi san dần đất phía trên dốc đưa xuống làm liên tục hai ba năm đầu để thành bậc thang chống xói mòn đất.
Không để quả thu hái khi cây còn nhỏ
Cà phê chè sau khi trồng 18 tháng sẽ ra hoa và cho thu hoạch lứa đầu tiên, thời điểm này mỗi cây chỉ có khoảng 0,5 kg quả tươi nên chúng ta không cần phải thu số sản phẩm này mà phải vặt hết hoa hoặc quả khi còn non để tập trung dinh dưỡng nuôi cây, sau đó vụ tới sẽ là thời gian thu bói chính thức với sản lượng từ 1 đến 2 kg quả tươi/cây.
Định hình bộ tán
– Đối với những vườn trồng có mật độ trên 5.000 cây/ha, nên để một thân chính.
– Đối với những vườn mật độ dưới 5.000 cây/ha, có thể để lại 2 thân chính với mật độ từ 20 đến 40% nhưng không nên để các cây 2 thân này nằm sát nhau.
– Trong 3 năm đầu nếu muốn để cành thứ cấp mỗi cành quả nên để tối đa từ 1 đến 2 cành.
– Đối với các gia đình muốn có năng suất cao, thu hồi vốn nhanh và chấp nhận tuổi thọ của cây ngắn thì có thể để nhiều thân/cây.
– Hãm ngọn tại độ cao từ 1,6 đến 1,7 mét vào năm thứ tư.
Các yếu tố cần cho vườn cây sinh trưởng tốt, thời gian thu hoạch dài
– Phải có cây che bóng và điều chỉnh ánh sáng phù hợp: mùa khô che 60 đến 70%, mùa mưa che 20 đến 30% ánh sáng mặt trời để hạn chế khô cành sau thu hái.
– Tạo hình và tỉa chồi vượt đúng kỹ thuật và kịp thời (xem phần kỹ thuật tạo hình).
– Sử dụng cân đối phân vô cơ (N,P,K), bổ sung phân hữu cơ hoai mục các loại từ 15 đến 20 mét khối/ha/năm (xem phần quản lý dinh dưỡng)
– Đối với các vùng có điều kiện tưới nên tưới đúng kỹ thuật (xem phần tưới nước)
– Thăm vườn thường xuyên để có biện pháp xử lý kịp thời khi có sâu bệnh (xem phần phòng trừ sâu bệnh)
Trích nguồn tài liệu: “Bộ bài giảng và công cụ bài giảng về sản xuất cà phê bền vững”
Cuối cùng, cám ơn bà con đã theo dõi bài viết, xin kính chúc quý bà con sức khoẻ, vụ mùa bội thu!